جنگ سرد و ساخت عظیم ترین هواپیما
به گزارش وبلاگ شخصی اسماعیل، نخستین پرواز با هواپیما در دنیا که توسط برادران رایت انجام شد، مسافتی به اندازه 36 متر را در ساحل کیتی هاوک در کارولینای شمالی پیمود. این پرواز تاریخی می توانست به صورت تمام و کمال درون هواپیمای آنتونوف AN-225 Mriya، عظیم ترین هواپیمای دنیا صورت بگیرد.
با قوت گیری از 6 موتور توربوفن و بال هایی که تقریبا با طول یک زمین فوتبال برابری می نمایند، این هواپیمای غول آسا می تواند محموله هایی بزرگ تر و سنگین تر نسبت به هر هواپیمای دیگری را حمل کند و از آن جایی که تنها یک واحد از آن به فراوری رسیده، اختراعی بسیار منحصر به فرد در دنیای هوانوردی به حساب می آید.
با محبوبیت شگرفی که میان عاشقان هواگردها دارد، هربار که AN-225 در جریان یکی از ماموریت های نادرش سر از یک فرودگاه در می آورد، جمعیت بسیار زیادی را مبهوت زیبایی های خود می نماید.
ایلیا گرینبرگ، یکی از متخصصین هوانوردی شوروی و پروفسور مهندسی در دانشگاه ایالتی بوفالو می گوید: هنگام تیک آف و همینطور فرود بسیار باشکوه به نظر می رسد و به خاطر ابعاد بزرگش، انگار به آرامی دل به آسمان ها می زند. می توان با هر نوع دوربینی به آسانی از آن تصویربرداری کرد و از هر زاویه ای بسیار تحسین برانگیز به نظر می رسد. به نظرم این قطعا یکی از پدیده های مهندسی در دنیا است.
اخیرا از این هواپیما برای مقابله با ویروس کووید-19 و انتقال محموله هایی رکوردشکن از تجهیزات محافظتی استفاده شده است. اما نخستین ماموریت AN-225 بسیار متفاوت بود: این هواپیما که در دوران جنگ سرد چشم به دنیا گگردد، طراحی شده بود تا در برنامه های فضایی شوروی، به این کشور یاری کند.
یک رویای پرنده
در ماه آپریل سال 1981 بود که عصری تازه از اکتشافات فضایی شروع شد، زمانی که نخستین شاتل فضایی از مرکز فضایی کندی ناسا در فلوریدا، به سمت مدار زمین پرتاب شد. مخزن محموله این فضاپیما، از برجسته ترین قابلیت هایش بود که البته با فشار پنتاگون به طراحی آن اضافه گشت و از آن برای چند ماموریت محرمانه در راستای ارسال ماهواره های نظامی آمریکا به مدار زمین استفاده می شد جماهیر شوروی چنین قابلیتی را تهدیدی بزرگ تلقی می کرد و به دنبال وسیله ای نقلیه بود که کاری مشابه انجام دهد.
نتیجه کار شوروری، بوران (به معنای همان بوران و کولاک در فارسی) بود، شاتلی که شباهت فراوان به همتای آمریکایی خود داشت و نمود این موضوع را حتی می شد در رنگ آمیزی سفید و مشکی بدنه اش نیز دید.
اما این طراحی مشابه چه ناشی از کپی برداری محض بود و چه قوانین سختگیرانه ایرودینامیک، بوران -و موشک همراهش یعنی Energiya- از یک مشکل لجستیک رنج می بردند: چطور باید فضاپیما را از تاسیسات فراوریش در نزدیکی مسکو به Baikonus Cosmodrome، مقر فضایی شوروری که 1300 مایل آن ورتر و در جنوب قزاقستان امروزی بود منتقل کرد؟
به جای ساخت یک آزادراه تازه در میان رودخانه ها و کوهستان ها، مهندسین شوروری از شرکت Antonov Design در کیف خواستند که یک هواپیمای حمل بار تازه بسازد که قادر به انتقال شاتل و موشکش باشد. آنتونوف فونداسیون هواپیمای جدیدش را روی مدل از پیش موجود AN-124 Ruslan بنا کرد که خود آن نیز هواپیمایی بسیار بزرگ بود، حتی بزرگ تر از بویینگ 400-747.
ابعاد کلی هواپیما به شکل چشمگیری افزایش یافت و هدف این بود که ظرفیت محموله نیز تا دو برابر افزایش یابد. از میان بهبودهای مشهود هواپیما می توان به یک جفت موتور اضافه اشاره نمود که تعداد موتورها را به شش عدد می رساند و همینطور تجهیزات فرود جدیدتری که به افزایش تعداد چرخ ها به 32 عدد منجر می شد. یک جفت دم تازه همراه با یک پایدارنماینده عمودی غول آسا نیز به طراحی اضافه شد تا هواپیما بتواند بوران را حمل کند.
ساخته نهایی آن قدر بزرگ بود که هنگام مراسم رونمایی از AN-225 Mriya، بخش اعظمی از آن بیرون از آشیانه باقی ماند. Mriya در زبان اکراینی به معنای رویا است و به گفته گرینبرگ، این نخستین بار بود که یک هواپیمای شوروی به زبان اکراینی نام گذاری می شد.
شرکت آنتونوف دیزاین به سرعت مشغول کار بود تا فراوری هواپیما را در تنها سه سال و نیم به خاتمه برساند، اما باز هم نمی توانست با فرایند توسعه بوران همگام بماند و به این ترتیب، راه حلی جایگزین به ذهن مهندسین شوروری رسید. استفاده از یک ناوگان بمب افکن های قدیمی 3M-T برای حمل قطعات فضاپیما به صورت جداگانه.
وقتی AN-225 بالاخره آماده شد، وقت شوروری داشت تمام می شد. هم بوران و هم AN-225 نخستین پرواز خود را در اواخر سال 1988 تجربه کردند، یک سال پیش از ریختن دیوار برلین که به شکلی اجتناب ناپذیر، خبر از فروپاشی قریب الوقوع اتحاد جماهیر شوروری می داد.
در نتیجه همین موضوع، برنامه بوران بعد از تنها یک ماموریت رسمی کنسل شد و AN-225 نیز در نهایت تنها چند پرواز آزمایشی را پشت سر گذاشت که در آن ها به شاتل سواری می داد.
هواپیما و فضاپیما، هر دو در نمایشگاه هوایی پاریس سال 1989 حسابی جلب توجه کردند، اما دیگر ماموریتی نداشتند. در یک برهه پیشنهاد شد این هواپیما به یک هتل پرنده تبدیل گردد که هم سوییت های مختلف و هم استخر شنا دارد و می تواند میزبان 1500 مهمان باشد. اما این ایده هم هیچوقت عملی نشد. به این ترتیب، AN-225 برای سال ها در آشیانه باقی ماند تا زنگ بزند و از قطعاتش مجددا در هواگردهای دیگر استفاده گردد.
حیاتی تازه
در سال 2001، هواپیمای AN-225 از آشیانه بیرون آمد، دستی به سر و رویش کشیده شد، از تجهیزات جدید بهره مند شد و به خطوط هوایی بازگشت.
در همان سال، این هواپیما توانست 124 رکورد دنیای به ثبت برساند. به گفته آنتونوف، از جمله این رکوردها می توان به بیشترین ظرفیت در یک هواپیما و دستیابی به بیشترین ارتفاع با چنین محموله ای اشاره نمود.
اما تمام این اتفاقات در همان روزی افتاد که فاجعه 11 سپتامبر نیز رخ داد، برای همین بیشتر این رکوردشکنی ها از چشم دنیا دور ماندند. گرینبرگ شرح می دهد که در آن روز، پنج تانک نظامی که هرکدام 50 تن وزن داشتند نقش محموله را برای AN-225 ایفا کردند و خودشان وارد کابین محموله شدند.
هواپیما به آن خاطر به حیات بازگشته بود که آنتونوف ایرلاینز، یکی از واحدهای شرکت آنتونوف که چند دوجین هواپیمای حمل بار سنگین در اختیار دارد، موظف به انتقال محموله هایی شده بود که فراتر از توانایی های AN-124، یعنی برادر کوچک تر AN-255 بودند.
ویتالی شاست، مدیر ارشد آنتونوف ایرلاینز می گوید ما به سرعت متوجه شدیم که تقاضا برای محموله های بزرگ الجثه یا شدیدا سنگین وزن در حال افزایش است. او اضافه می نماید که AN-225 قادر به حمل محموله هاییست که تا سقف 950 متر مربع را اشغال می نمایند. برای مقایسه، همین رقم در AN-124 و بویینگ 747 به ترتیب برابر با 750 و 650 متر مربع است.
چنین ظرفیتی به AN-225 اجازه می دهد که قادر به حمل 16 کانتینر یا 80 اتومبیل خانوادگی باشد. بخش زیرین کابین محموله از جنس تیتانیوم است تا مقاومت بدنه افزایش یابد و هواپیما یک سیستم اتوماتیک برای بار زدن بهینه محموله ها نیز دارد. بیشترین باری که با AN-225 حمل شده، 250 تن وزن داشته که مربوط به همان پنج تانک نظامی در سال 2001 میلادی است. رکورد سنگین ترین بار واحدی که توسط AN-225 حمل شده نیز به یک ژنراتور تعلق دارد که در سال 2009 از آلمان به ارمنستان فرستاده شد. وزن این ژنراتور معادل 187 تن بود.
هواپیمای مورد بحث رکوردهای دیگری نظیر درازترین محموله در تاریخ حمل ون قل -دو توربین بادی که هرکدام 41 متر طول داشتند و از چین به دانمارک فرستاده شدند- را به ثبت رسانده و به خاطر یک نمایشگاه هنری در داخلش که میزبان 500 نقاشی از 120 هنرمند اکراینی بود و در ارتفاع 33 هزار پایی برگزار گردید، نامش به کتاب رکوردهای دنیای گینس نیز راه یافته.
AN-225 در تمام این سال ها به حمل چیزهایی نظیر توربین های آبی، سوخت اتمی، اتومبیل های ساخت وساز، هواپیماهای سبک وزن و قطار نیز پرداخته. اما ژنراتورهای الکتریکی، رایج ترین محموله هایی هستند که به وسیله آن انتقال می یابند.
در ماه آپریل 2020، AN-225 توانست بار دیگر رکوردشکنی کند و 100 تن از تجهیزات محافظتی کووید-19 را از تیانجین چین به لهستان برد (و در این راه یک توقف برای سوخت گیری دوباره در قزاقستان نیز داشت). جالب است بدانید که فرود AN-225 در لهستان برای 80 هزار نفر به صورت زنده استریم شد.
یک مدل ثانویه
هواپیمای AN-225 به ندرت به پرواز در می آید. هزینه های بالای این هواپیما -مثلا مصرف 20 تن سوخت در هر ساعت که با قیمت های کنونی معادل 6700 دلار است- باعث می گردد که AN-225 صرفا زمانی به پرواز درآید که دیگر هیچ گزینه جایگزینی وجود نداشته باشد. در سال گذشته، AN-225 تنها 20 ماموریت داشت. تا به اینجای کار در سال 2020 نیز شاهد 10 پرواز بوده ایم و شاست می گوید انتظار می رود تا پیش از خاتمه سال 10 پرواز دیگر هم انجام گردد.
تمام این ها بدان معناست که تنها مدل موجود از AN-225 می تواند با تمام تقاضای موجود همگام باقی بماند. اگرچه آنتونوف همین حالا قطعات مورد احتیاج برای ساخت یک مدل ثانویه را در انبارش دارد، اما می گوید که به این زودی ها چنین کاری نخواهد کرد. چین هم در زمانی نه چندان دور خواهان خرید این قطعات و ساخت هواپیما بود، اما مسائل لجستیک در حمل این قطعات به آن سوی آب ها باعث شد چنین اتفاقی هیچوقت نیفتد.
اما این حقیقت که تنها یک مدل از AN-225 در دنیا وجود دارد، باعث می گردد هواپیما ابهت بیشتری بیابد.
شاست می گوید: این هواپیما مایه افتخار و شادمانی است. نوعی بیزنس کارت برای کمپانی آنتونوف و کشور اکراین. وقتی دانش آموز بودم برای نخستین بار آن را دیدم و واقعا تحت تاثیر قرار گرفتم. باورم نمی شد که اصلا بتواند به پرواز درآید. اما حالا اطمینان حاصل می کنم که به پرواز درآید.
آنتونوف به صورت مداوم مشغول به روزرسانی AN-225 است تا با قانون گذاری ها و پیش احتیاجهای رگولاتوری های بین المللی همگام باقی بماند. این شرکت ضمنان می گوید که تا 25 سال دیگر به استفاده از آن ادامه می دهد و این خبری خوب برای افرادی است که سعی می نمایند در هر فرودگاه حضور یابند و فرود شکوهمند AN-225 را به چشم و از نزدیک ببینند.
منبع : دیجیاتو
منبع: آی تابناک