برآورد ضربه کرونا به بازار کار ایران - وبلاگ شخصی اسماعیل

به گزارش وبلاگ شخصی اسماعیل، تهران (پانا) - شیوع کووید19 شدید ترین ضربه را به بازار کار ایران وارد نموده است. هرچند شاغلان بسیاری در سراسر جهان دراثر کرونا شغل خود را ازدست داده اند، اما بازار کار ایران به دلیل شرایط خاصی که دارد، بیش از سایر کشورها از رکود کرونایی متأثر شد. سال ها تحریم و نرخ رشد مالی پایین باعث شده است تا بیکاری یکی از معضل های اقتصاد ایران باشد. برهمین اساس با وجود نرخ بیکاری تک رقمی 9.6 درصدی سال گذشته به دلیل نرخ مشارکت مالی پایین همچنان تعداد بیکاران قابل توجه است.

به گزارش ایران، این درحالی است که تمام اقتصادهای دنیا برای مقابله با بحران کرونا اقدام به تزریق منابع مالی هنگفتی به اقتصادشان کردند تا دامنه آسیب های آن را کاهش دهند. درایران نیز با اینکه دولت به عنوان متولی این حوزه با مضیقه مالی روبرو بود، اما تسهیلات مالی مختلفی برای کاهش خسارات های مالی کرونا و حمایت از کسب و کارها اختصاص داده است. باوجود این چشم انداز دقیقی برای انتها همه گیری کرونا دردنیا و بخصوص ایران وجود ندارد و حداقل تا انتها امسال باید کسب و کارها با همین شرایط دست و پنجه نرم نمایند.

ریزش دو میلیون شغل در دوران کرونا

براساس آمارهای تجمیعی ارائه شده از سوی نهادهای ذیربط، کرونا در بیش از یک سال گذشته بیش از دو میلیون شغل را از بین برده است. البته با توجه به اینکه بخشی از شاغلان به صورت غیررسمی و بدون بیمه در بازار کار ایران فعال هستند، باید به آمار بیکاران ناشی از کرونا اضافه نمود. برابر آمارها در شوک نخست کرونا دست کم یک میلیون و 600 هزار شغل دچار آسیب شدند و یک میلیون و 300 هزار شغل در معرض تهدید قرار دریافتد که در پی آن و بر اساس اعلام وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی بتدریج با ریزش حدود دو میلیون نفر در حوزه اشتغال روبرو شدیم.

در همین زمینه عیسی منصوری، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار می گوید در دوران کرونا حدود دو میلیون شغل ریزش کرد که با پرداخت تسهیلات یاری شد نزدیک به یک میلیون و 100 هزار شغل بازگشت مجدد به کار داشته باشند.

وی درباره پرداخت مقرری بیمه بیکاری در ایام کرونا می گوید: حدود 730 هزار نفر به طور اختصاصی مشمول دریافت بیمه بیکاری شدند که 250 هزار نفر از آنها همچنان بیمه بیکاری دریافت می نمایند لذا از این جهت نیازمند منابع جدید هستیم و امیدواریم برای سال 1400 حمایت ها از حوزه بازار کار و کسب و کارهای آسیب دیده تداوم داشته باشد.

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در روبروه با کرونا و به منظور حفظ اشتغال و تداوم فعالیت کسب و کارهای آسیب دیده از کرونا، در 14 رسته اصلی و 858 زیر رسته اعتباری در حدود 20 هزار میلیارد تومان در اختیار کسب و کارهای آسیب دیده قرار داده است.

در مرحله نخست 14 هزار میلیارد تومان با رویکرد اشتغال محوری و در مرحله دوم 8000 میلیارد تومان با رویکرد بنگاه محوری و با تمرکز بر آسیب دیدگی بخش های خدماتی در حال پرداخت است که 2000 میلیارد تومان آن در اختیار بخش های گردشگری و صنایع دستی، 1700 میلیارد تومان در حوزه فرهنگ و هنر و 800 میلیارد تومان در حوزه ورزش به صورت تخصصی و به وسیله دستگاه های مربوطه به واحدهای کسب و کار اختصاص یافته است.

پرداخت تسهیلات حمایتی به کسب و کارهای آسیب دیده از کرونا یکی از سیاست های وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی در راستای حفظ اشتغال بنگاه ها و صیانت از نیروهای کار بود که بر این اساس 14 رسته شغلی منتخب که بیشترین آسیب از شیوع ویروس کرونا را متحمل شده و دارای لیست بیمه در قالب کارفرمایی یا خویش فرمایی بودند توانستند در سامانه کارا ثبت نام نمایند و برای دریافت وام به بانک ها معرفی شوند.

فارغ از رسته های شغلی، وزارت تغاون،کار و رفاه اجتماعی یک میلیون واحد مالی آسیب دیده از کرونا را هم شناسایی و با ارسال پیامک، آنها را مشمول دریافت تسهیلات حمایتی کرونا اظهار داشت.

اما صرفنظر از سیاست حمایت از بنگاه ها و حفظ اشتغال نیروهای کار، تداوم شیوع کرونا در کشور آسیب های جدی به حوزه اشتغال وارد کرد و موجب رکود در بخش های مالی شد به نحوی که بخش قابل توجهی از کسب و کارها از بازار کار خارج شدند.

منسوجات قربانی اصلی کرونا

با وجودی که کرونا روی سه بخش اصلی مالی یعنی صنعت، کشاورزی و خدمات تأثیرمنفی داشته است، ولی بخش خدمات که بیش از نیمی از فراوری ناخالص داخلی کشور را در اختیار دارد، بیشترین خسارات را متحمل شده است.

آمارهای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشان می دهد بخش های فراوری منسوجات با 108 هزار و 534 نفر کاهش و پوشاک با 55 هزار و 707 نفر کاهش تعداد شاغلین تحت تأثیر کرونا حاصل از شیوع بیماری کرونا است. تعداد شاغلین بخش فراوری مبلمان در بهار 99 نسبت به بهار سال قبل 37 هزار و 756 نفر کاهش یافته است. ولی در تابستان 99 نسبت به تابستان سال قبل 5 هزار و 853 نفر افزایش یافته است، انتظار می رود با باز شدن مرزها و کاهش قیمت دلار افزایش واردات موجب رکود در این بخش نشود، البته باز شدن مرز عراق بر این بخش اثر مثبت دارد.

مسافرانی که نیامدند

بر اساس آمار منتشره از سوی گمرک ایران، در سال گذشته 16.4 میلیون نفر از سفر به ایران به دلیل شیوع کرونا منصرف شدند.

دفتر آمار و پردازش اطلاعات گمرک ایران در گزارشی درباره تردد ورود و خروج های مسافری از مرزهای زمینی، دریایی، ریلی و هوایی کشور در 12 ماهه 1399 با بیان اینکه به دلیل شیوع کرونا در سال گذشته صنایعی مانند گردشگری و حمل ونقل به مرز ورشکستگی کشیده شده اند، اظهار داشت: از شروع تا انتها سال 1399 به دلیل محدودیت های مقطعی بسیار ناشی از شیوع کرونا و مسدود شدن چندین ماهه مرزهای مختلف کشور شاهد کاهش چشمگیر ورود و خروج مسافر به کشور بوده ایم.

بر اساس اعلام این دفتر، در 12 ماهه سال گذشته 4 میلیون و 343 هزار و 163 مسافر از مرزهای چهارگانه زمینی، دریایی، ریلی و هوایی وارد کشور شده اند که از این تعداد 3 میلیون و 830 هزار و 464 مسافر ورودی ایرانی و 512 هزار و 699 مسافر ورودی، خارجی بوده اند. دفتر آمار گمرک ایران می افزاید: در مدت زمانی مذکور، 4 میلیون و 240 هزار و 183 نفر به عنوان مسافر خروجی از کشور خارج شده اند.

بنا بر این گزارش، تردد مسافری طی سال 1399 نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن (12 ماهه 1398) با کاهش 79.1 درصدی در تعداد مسافران ورودی و کاهش 78.8 درصدی در تعداد مسافران خارجی روبه رو بوده است.

دفتر آمار گمرک ایران علت اصلی کاهش حدوداً 80 درصدی ورود و خروج مسافر از مرزهای چهارگانه ایران در سال گذشته را مسدود بودن مرزها، لغو سفرهای تفریحی، سیاحتی، زیارتی، مذهبی، کاری، عدم پذیرش مسافران ورودی از سوی کشورهای مقصد، شرایط سختگیرانه ورود مسافر، قرنطینه های اجباری و... به دلیل مخاطرات ناشی از ویروس کرونا عنوان نموده است.

شایان ذکر است کاهش 80 درصدی تردد مسافری، کاهشی در حدود 16 میلیون و 404 هزار مسافر ورودی و 15 میلیون و 762 هزار مسافر خروجی را نسبت به سال 98 در پی داشته است.

در این گزارش در مورد پرترددترین فرودگاه بین المللی کشور که فرودگاه امام خمینی(ره) است، نیز از کاهش قابل توجه 87 درصدی تردد مسافران ورودی و خروجی خبر داده و آورده است: تعداد مسافران ورودی ثبت شده در گمرک فرودگاه امام خمینی(ره) در 12 ماهه سال گذشته 428 هزار و 108 نفر و تعداد مسافران خروجی ثبت شده در این گمرک 454 هزار و 120 نفر بوده است.

دفتر آمار گمرک ایران عمده پروازهای خارجی گردشگری انجام شده از فرودگاه امام خمینی (ره) در سال های گذشته را پرواز به مقصد ترکیه عنوان نموده و می گوید به دلیل توقف پروازهای ترکیه و دوبی در بخش مهمی از 12 ماهه 99، تعداد پروازهای گردشگری نیز با کاهش شدید روبرو شده است.

فرودگاه های کیش و قشم بیشترین تردد مسافری را در سال 99 به خود اختصاص داده بودند که عمدتاً در فصل انتهای سال گذشته انجام شده است. بر این اساس بیش از 2 میلیون مسافر ورودی در فرودگاه قشم و یک میلیون و 943 هزار مسافر خروجی ثبت شد اما نسبت به سال 98 دو شاخص مذکور به ترتیب کاهش 38 و 39 درصدی را تجربه نموده است.

فرودگاه کیش نیز سال گذشته ورود یک میلیون و 337 هزار مسافر و خروج یک میلیون و 291 هزار مسافر را به ثبت رساند که به ترتیب نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن (1399) کاهش 26 و 28 درصدی را نشان می دهد.

هر بخش چقدر تسهیلات دریافت کرد

از زمان شیوع ویروس کرونا در کشور دولت با اختصاص تسهیلات و وام های کم بهره، پرداخت مقرری بیمه بیکاری، توزیع بسته های معیشتی، بخشودگی بدهی بانکی و تمدید مهلت پرداخت مالیات ها در جهت حمایت از خانوارها، صاحبان مشاغل، اصناف و کسب وکارهای آسیب دیده از کرونا گام برداشته که در مجموع اعتباری بیش از 77 هزار میلیارد تومان برای دولت خرج برداشت.

به دنبال شیوع ویروس کرونا در کشور و تأثیرگذاری آن بر بسیاری از مشاغل و کسب و کارها، کارگروه مقابله با پیامدهای مالی کرونا به ریاست معاون مالی رئیس جمهوری تشکیل شد و پس از شناسایی خانوارهای کم درآمد و کسب وکارهای آسیب دیده، بسته های چندگانه حمایتی متشکل از وام های بلاعوض معیشتی برای خانوارها، تسهیلات کم بهره حمایتی برای کسب وکارها و مستأجران و مقرری بیمه بیکاری برای افراد بیکار شده را پیش بینی کرد.

حمایت کارگروه مقابله با پیامدهای مالی کرونا در چهار محور حمایت از خانوارها، کسب و کارها، حمایت اجتماعی و بخش بهداشت و درمان صورت گرفت.

در راستای حمایت از کسب و کارها، 8 هزار و 900 میلیارد تومان تسهیلات ارزانقیمت با نرخ سود 12 درصد پیش بینی شد که 2 هزار و 300 میلیارد تومان به شرکت های عظیم حمل ونقل ریلی و هوایی و 6 هزار و 600 میلیارد تومان تسهیلات ارزانقیمت به 14 رسته کسب و کار آسیب دیده از کرونا با رویکرد اشتغال محوری و بنگاه محوری اختصاص پیدا کرد.

در راستای حمایت از شاغلان بیکار شده نیز 2 هزارمیلیارد تومان از منابع صندوق توسعه ملی برای پرداخت مقرری بیمه بیکاری به بیش از یک میلیون شاغل بیکار شده پیش بینی شد.

در حوزه خانوارها، دولت جمعاً 44 هزار و 900 میلیارد تومان تسهیلات شامل 22 هزار میلیارد تومان وام یک میلیون تومانی یارانه در مرحله اول و 7.5 هزار میلیارد تومان وام یک میلیون تومانی در مرحله دوم و 15 هزار و 400 میلیارد تومان تسهیلات در قالب توزیع بسته های معیشتی به خانوارهای آسیب پذیر و حمایت ماهانه از خانوارها تا انتها سال 1399 در نظر گرفت.

در سال گذشته دولت در حوزه مسکن 4 هزار و 600 میلیارد تومان تسهیلات در قالب وام ودیعه مسکن اختصاص داد که این مبلغ در کلانشهرها 50 میلیون تومان، در شهرهای عظیم 30 میلیون تومان و در شهرهای کوچک 15 میلیون تومان به 120 هزار مستأجر با نرخ 12 درصد بود. حمایت 17 هزار میلیارد تومانی از بخش درمان از دیگر اقدامات اثرگذار دولت در دوران کرونا بود که در این راستا علاوه بر منابع بودجه ای، از محل منابع صندوق توسعه ملی اعتبار ویژه به بخش بهداشت و درمان اختصاص یافت.